Profesor Henryk Skarżyński
MUSICAL PRZERWANA CISZA – GENESIS
Musical jest artystycznym udokumentowaniem jednego największych osiągnięć nauki i medycyny polskiej oraz jej wielkiego wkładu w rozwój światowej otologii i otochirurgii otolaryngologii na przestrzeni ostatnich 27 lat. W 1992 r. zoperowałem pierwszego w Polsce głuchego pacjenta, przerwałem jego życie w ciszy i wprowadziłem do świata dźwięku. To przedsięwzięcie artystyczne odzwierciedla losy i problemy autentycznych bohaterów, którzy urodzili się głusi, głęboko niedosłyszący lub tracili słuch w późniejszym okresie życia. Dzięki zastosowaniu najnowocześniejszych technologii i metod chirurgicznych, które opracowałem w Światowym Centrum Słuchu wyszli ze świata ciszy i uzyskali możliwości swobodnej komunikacji. Bohaterów tych grają w części moi autentyczni pacjenci, Światowego Centrum Słuchu, których operowałem, a następnie obserwowałem rozwój ich słuchu i mowy, opanowywanie kolejnych języków oraz ich różnych umiejętności artystycznych. Poświęciłem im wiele swoich utworów poetyckich odzwierciedlających trudne i złożone losy życiowe. Te utwory oraz inne teksty opatrzone muzyką prof. Krzesimira Dębskiego stały się podstawą oryginalnego scenariusza opartego na faktach. Przez pryzmat ludzkich dramatów, które spotykają bohaterów w każdym okresie życia, od pierwszych lat do wieku senioralnego, pokazane są efekty terapii, mierzone jako oryginalne, pierwsze w świecie wielkie sukcesy. W bardzo atrakcyjnej, uznanej artystycznie formie – musicalu – zostały przedstawione jedne z największych osiągnięć naukowych, które wdrożyłem do codziennej praktyki klinicznej w naszym kraju, a następnie rozpropagowałem w skali międzynarodowej, przeprowadzając na 3 kontynentach pierwsze w świecie, złożone operacje poprawiające lub przywracające słuch. Pokazały one wysoki poziom polskiej medycyny i jej niezaprzeczalny wkład w naukę światową. Zawarta w trzech aktach fabuła musicalu „Przerwana Cisza” pokazuje drogę życiową – rozwój słuchu i mowy, komunikacji międzyludzkiej oraz drogę artystyczną wielu pacjentów Światowego Centrum Słuchu, w którym obecnie wykonywanych jest najwięcej w świecie operacji poprawiających słuch, a polscy pacjenci mają dostęp do najnowszych technologii jako pierwsi lub jedni z pierwszych w świecie. Pokazany jest nadzwyczajny rozwój człowieka z wadą słuchu w każdym okresie życia – przedszkolnym, szkolnym, dorosłym i senioralnym oraz dążenie człowieka do utrzymania codziennego, dobrego kontaktu z otoczeniem. Musical ilustruje włączenie do całego procesu terapii wad słuchu i mowy najnowszych osiągnięć badań naukowych i muzyki. To uświadamia nam wszystkim, jak wielkie znaczenie ma muzyka w rozwoju człowieka oraz w jakim stopniu wpływa na rozwój współczesnych społeczeństw. Oparcie fabuły musicalu o konkretne postacie i losy pacjentów jest ilustracją jednego z największych sukcesów nauki i medycyny, pokazanego przez pryzmat muzyki w ostatnich 100 latach dziejów naszej ojczyzny.
Utwór posiada formę trzyaktowego, bardzo dynamicznego musicalu. Wykonawcami są śpiewający soliści – dorośli i dzieci, chór dorosłych i chór dziecięcy wraz z prowadzącymi dyrygentami, tancerze, mimowie-akrobaci, orkiestra, dyrygent. W spektaklu występują także konkretni pacjenci, którzy odzyskali słuch i teraz grają na różnych instrumentach, śpiewają lub tańczą. Są laureatami i uczestnikami Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego „Ślimakowe Rytmy”. Ich autentyczne losy są wplecione w akcję sceniczną. W założeniu moim oraz pozostałych wspaniałych twórców – kompozytora muzyki i reżysera – poza oczywistymi walorami artystycznymi sztuki musicalowej, to przedsięwzięcie posiada także bardzo potrzebne młodemu pokoleniu funkcje edukacyjne. Jedną z nich jest wzbogacenie bardzo nikłej wiedzy społecznej o problemach i dramatach ludzi słabo lub w ogóle niesłyszących, ich walki o pełnoprawny udział w społeczeństwie, a także ich wpływu na rozwój współczesnej nauki i medycyny. Celem musicalu jest uwrażliwienie dorosłej, młodzieżowej i dziecięcej widowni na cierpienie innych. Dzięki spektaklowi widzowie – poznając trudne losy bohaterów – mogą otwierać się na obecność osób z takimi niepełnosprawnościami w realnym życiu społecznym. Dla porównania – osoby niewidzące potrafimy rozpoznać, gdyż poruszają się z charakterystycznymi białymi laskami. Osób niesłyszących nie rozróżniamy. Kolejną funkcją edukacyjną jest uzmysłowienie społeczeństwu wiedzy o niewiarygodnych wręcz możliwościach terapii dostępnej w naszym kraju. Wartość edukacyjną stanowi również informacja o bezprecedensowym fenomenie, historii powstania, działalności i wyjątkowych wynikach medycznych uzyskanych w Światowym Centrum Słuchu, wybudowanym i zorganizowanym z mojej inicjatywy, gdzie jako pionier w skali międzynarodowej, przeprowadziłem wiele pierwszych w świecie operacji leczenia różnych typów głuchoty, dając świadectwo tych unikatowych w skali globu polskich osiągnięć. Spektakl z całą pewnością wzbudzi w widzach bardzo wiele pozytywnych uczuć, dając powody do dumy każdemu z widzów, naszych Rodaków. Publiczności zagranicznej z kolei, dostarczy informacji o polskich sukcesach w zakresie nauki i medycyny. Moją pasją było nie tylko napisanie libretta musicalu, ale wielu wierszy, które poświęcam swoim pacjentom. W warstwie fabuły utwór opowiada autentyczne historie pacjentów – oczywiście odpowiednio dopracowane na potrzeby sceny. Są tam dzieci, które będąc niepełnosprawnymi pod względem słuchu, a często i mowy, na przestrzeni czasu przechodzą specyficzną terapię. Widzowie towarzyszą tym małym bohaterom musicalu aż do dorosłości. Pacjenci dzięki „implantom słuchowym” mogą rozwijać się i urzeczywistniać swoje pasje i marzenia. Widzimy najpierw dramat całych rodzin, potem ich walkę o przełamanie „wyroku losu”, a wreszcie radość z uzyskania możliwości leczenia. Bohaterami są zatem pacjenci korzystający z osiągnięć nauki i medycyny, którzy „niemożliwe czynią możliwym”. Całość narracji utrzymana jest w naprzemiennych rytmach i klimatach – dramatów i radości, w dużej scenicznej dynamice, często przepełnionej poczuciem humoru. Scenę wypełnia grupa wykonawców odtwarzających role np. pacjentów, lekarzy, urzędników, postaci z dziecięcych marzeń – baśni etc. Wszyscy tańczą, śpiewają i grają sceny dramatu. Dobór doświadczonych i uznanych realizatorów gwarantuje wysoką jakość i powodzenie spektaklu.
Akcja musicalu rozpoczyna się, gdy główni bohaterowie są małymi dziećmi, które urodziły się praktycznie głuche. Otacza ich zupełna cisza. W jaskrawy sposób w pierwszej scenie kontrastuje to z aktywnością ich słyszących rówieśników. Fabuła od początku odzwierciedla dramat głuchoty, który dotknął trójkę głównych bohaterów – Zosię, Piotrusia i Olafa. Jeden z nich – Olaf został zoperowany z powodu głuchoty bardzo wcześnie w pierwszym roku życia i rozwija się bardzo dobrze nie tylko pod względem słuchu, ale również mowy, języka i umiejętności artystycznych. Systematycznie rozwija swoje zdolności do gry na instrumentach perkusyjnych. W dalszym rozwoju wyrasta na bardzo uzdolnione dziecko, młodzieńca i młodego mężczyznę. Matka drugiego dziecka – Zosi, która urodziła się głucha, szuka pomocy dla swojej córki u kolejnych lekarzy, którzy rozkładają ręce. To, powoduje, że Zosia została zoperowana dopiero kilka lat po urodzeniu. Bezpośrednim impulsem do podjęcia takiej decyzji przez matkę było spotkanie Olafa i zapoznanie się z jego losami. Operacja dała Zosi szansę nie tylko słyszeć, ale i stopniowo rozwijać swoje umiejętności wokalne. Są one już zaawansowane w wieku szkolnym, a finalnie, jako osoba dorosła zostaje profesjonalną piosenkarką. Zosia jest przyjaciółką trzeciego dziecka niesłyszącego – Piotrka. Pierwsza dobra znajomość Zosi z Piotrkiem zostaje zakłócona, a ona odwraca się od niego i urywa kontakt. Jej powrót do przyjaźni i znajomości z Piotrem przychodzi w ostatniej części musicalu. Piotrek, głęboko niesłyszący od urodzenia, nie rozwija długo swojej mowy. Początkowo prezentuje swój talent taneczny. Dzięki temu, że może odbierać w formie szczątkowej niskie dźwięki, ma doskonałe poczucie rytmu i wykorzystuje to początkowo intuicyjnie, a następnie prawie profesjonalnie. Piotrek zostaje zoperowany jeszcze później niż Zosia. To jest przyczyną gorszego rozwoju mowy, co wyczuwa się u niego jeszcze w dorosłym życiu. Opiekują się nim tylko dziadkowie. Dzięki przywróceniu swobodnego dostępu do dźwięku i zachowanym resztkom własnego słuchu, co zostało osiągnięte w wymiarze międzynarodowym po raz pierwszy w Światowym Centrum Słuchu, Piotrek w doskonały sposób rozwija swoje umiejętności pianistyczne. Wpływ na to mają jego kontakty z Zosią oraz dziadkowie, którzy cierpią – podobnie jak wielka część populacji senioralnej – z powodu szumów usznych. Muzyka fortepianowa w wykonaniu Piotra jest dobrą terapią dla jego dziadków. W scenach końcowych, gdy Piotr, jako młody pianista koncertuje po całym świecie i wygrywa Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny, Zosia dostrzega go ponownie. Tłem dla wiodących postaci i ich skomplikowanych losów są autentyczne przeżycia i problemy innych pacjentów oraz ich odtwórców. Różne przełomy występują w ich okresie szkolnym, nastoletnim i dojrzałym. To świadczy o wielkich osiągnięciach pacjentów i przyjaciół Światowego Centrum Słuchu oraz o sukcesach światowych polskich lekarzy, psychologów, pedagogów, logopedów i inżynierów klinicznych. Te wyniki są dowodem powstania „Polskiej Szkoły Medycznej” w tym obszarze nauki światowej. Potwierdza to największa w świecie liczba zoperowanych pacjentów, najnowsze wdrożone technologie medyczne i liczne inicjatywy, jakie zespół Światowego Centrum Słuchu realizuje na arenie międzynarodowej na pięciu kontynentach.
Obsadę musicalu – w części – stanowi grupa pacjentów Światowego Centrum Słuchu w wieku od ok 4 lat do okresu senioralnego, co pokazuje, że problem słuchu dotyczy osób w każdym wieku i w każdym okresie życia można uzyskać sukces terapeutyczny.